Wynandt Breedt, een bekende Afrikaanse zanger is op 3 juli vermoord in zijn boerderij in Worcester. Zijn partner wist te ontsnappen aan de overvallers. Er zijn geen spullen meegenomen. Meer details zijn niet bekendgemaakt, de politie heeft de zaak in onderzoek. De vraag is nu: wordt dit erkend als een “plaasmoord?” Want volgens president Ramaphosa bestaan plaasmoorde in Zuid-Afrika namelijk niet. Verderop tref je een link aan naar een video van een weduwe die dat tegenspreekt.
Plaasmoorde is het Afrikaanse woord voor moorden op mensen die op een boerderij (plaas) wonen en/of werken. De meeste slachtoffers zijn blanke Afrikaners, boeren, maar ook de mensen die voor hen werken (ongeacht hun afkomst) zijn hun leven niet veilig.
Voor de gemiddelde Nederlander is dit onderwerp waarschijnlijk de “ver van mijn bed show”. Maar sinds ik een Zuid-Afrikaanse verkering heb opgeduikeld en regelmatig in het land verblijf ben ik er anders naar gaan kijken. Niet alleen naar die plaasmoorde overigens, maar naar de situatie van het land in het algemeen. En de, naar mijn idee, eenzijdige berichtgeving waardoor bepaalde ideeën en (voor)oordelen in stand worden gehouden terwijl andere zaken juist nauwelijks worden benoemd.
Je kunt het je misschien niet voorstellen dat er een discussie gaande is over een onderwerp als dit in de zin van: bestaan ze eigenlijk wel? En zo ja: waarom zou er speciale aandacht aan moeten worden besteed? Er worden immers zoveel mensen vermoord in Zuid-Afrika.
Top 10 meest gewelddadige landen
Dat laatste zal niemand ontkennen die zich maar enigszins in het land verdiept. Zuid-Afrika zit al jarenlang in de top-10 van de landen met de meeste moorden per 100.000 inwoners. Inmiddels zijn ze zelfs al op weg naar de top-5. In 2019 werden er ongeveer 35 mensen per dag vermoord.
Het aantal plaasmoorde zonder meer afzetten tegen het totaal aantal moorden is echter te kort door de bocht, althans, volgens een aantal onderzoekers. Wanneer er meer genuanceerd naar de cijfers wordt gekeken blijkt dat boerderijen 8 tot 9 keer vaker worden overvallen dan “gewone” huishoudens. Nog een andere invalshoek? De meeste moorden (80%) zijn terug te voeren op drankmisbruik en huiselijk geweld. Plaasmoorde vallen onder de resterende 20% en dan wordt hun aandeel ineens een stuk significanter.
AfriForum
De belangengroep van de blanke Afrikaners, AfriForum, probeert dat al jaren voor het voetlicht te brengen. Ernst Roets, de voorzitter, ligt zowel in binnen- als buitenland regelmatig onder vuur. Dat komt vanwege zijn kritische opstelling en zijn neiging man en paard te noemen. AfriForum wordt regelmatig afgeschilderd als een racistische club van blanke Afrikaners en dat is een gevoelig onderwerp hier in Zuid-Afrika.
In het begin van dit jaar bracht een afvaardiging van AfriForum een bezoek aan Amerika. Op de agenda stonden allerlei onderwerpen, waaronder de plaasmoorde. Dat kwam hen in Zuid-Afrika op een storm van kritiek te staan. Want, zei men, er was afgesproken dat de diverse partijen in het land het samen zouden oplossen, dus zonder inmenging van buitenaf. De reacties op Twitter waren niet mals. Ik las er een aantal en dan duikt toch altijd het spreekwoord “De pot verwijt de ketel …” op in mijn gedachten. Het is ongelooflijk wat mensen tegen en over elkaar durven zeggen om een punt te maken.
Weduwe Mariandra Heunis
Maar de reden waarom AfriForum naar Amerika ging ligt in het feit dat zij zich zorgen maken over de manier waarop de ANC-regering zaken aanpakt. Volgens hen meten zij met twee maten. Wat de zaak geen goed deed was het feit dat President Ramaphosa in een gesprek met Bloomberg, een Amerikaanse nieuwsservice, verklaarde dat er geen sprake is van “farm murders” in Zuid-Afrika. In reactie daarop plaatste Mariandra Heunis, wiens man vermoord werd op hun boerderij, een video Daarin doet zij een oproep aan het publiek om deze moorden niet onder het tapijt te schuiven.
Plaasmoorde in Zuid-Afrika
In de komende weken ga ik me vastbijten in dit onderwerp en zal ik mijn bevindingen regelmatig publiceren. Er zit namelijk een heel verhaal aan vast en dat is de herverdeling van het land (letterlijk het land, de “grond” dus) omdat er volgens Ramaphosa “collonial errors” zijn gemaakt die rechtgetrokken gaan worden. Met andere woorden: de Afrikaners zullen op een of andere manier land moeten teruggeven. Dat proces loopt al een poos, maar niet al te soepel. Men zegt dat de “plaasmoorde” een gevolg zijn van de frustratie die daarover is ontstaan onder (een deel van) de zwarte bevolking.
Ik ben correspondent voor het Eindhovens Dagblad, schrijf in opdracht (ook commerciële teksten) en daarnaast publiceer ik op eigen initiatief. Een deel van de tijd leef ik in Zuid-Afrika nadat ik op zeeeeeeeer middelbare leeftijd een nieuwe verkering opduikelde. Hier kun je van alles over lezen in mijn InAndOutOfAfrica-blog. Ook schrijf ik regelmatig als The Menopause Magician over wat me in het leven bezighoudt en drijft.
Ik kan ook voor jou schrijven! Meer weten? Neem dan eens contact met me op, dan kunnen we kijken of we iets voor elkaar kunnen betekenen.