Het volgende artikel schreef ik voor Vijftigplusmagazine.
Zeven-honderd-vijftig-miljard euro! Die kostenpost krijgen de EU-landen jaarlijks voor de kiezen door het gebrek aan kennis over het vrouwelijk lichaam als het om gezondheidsklachten gaat. Maar wat het kost aan leed bij vrouwen die er het slachtoffer van worden is niet in euro’s uit te drukken.
Elke vrouw kan slachtoffer worden
,,Dat is echt verschrikkelijk,” weet Mirjam Kaijer, ervaringsdeskundige. Ze heeft Voices for Women opgericht, een platform waar vrouwen informatie kunnen krijgen en ervaringen kunnen delen. ,,Die verhalen gebruiken wij vervolgens weer om voorlichting te geven aan ziekenhuizen, specialisten; nou ja, eigenlijk aan iedereen die het maar horen wil. Want hier moet iets aan gedaan worden. Dit kan potentieel alle vrouwen in Nederland raken, met name een groot risico als vrouwen in de overgang komen.”
Want door de menopauze en de verandering in hormonen wordt de kans op medische problemen belangrijk groter. ,,Er wordt van alles op de overgang gegooid, vaak terecht. Maar dat wil niet zeggen dat daarmee de kous af is en de vrouw in kwestie ‘… het er maar mee moet doen.’ En dat gebeurt nu nog veel te vaak. Vrouwen krijgen het advies ‘… om het maar eens wat rustiger aan te doen, dan gaat het wel over’. Of het wordt op de psyche geschoven: ze zijn vast depressief of hebben gewoon een burnout.
Vrouwen weten niet dat er te weinig kennis is
Maar die diagnose is in een aantal van de gevallen volkomen verkeerd. Helaas is dit beeld bijzonder hardnekkig. Sterker nog: ook de vrouwen zelf denken vaak in die richting. Ze zoeken de reden bij zichzelf, in hun eigen manier van leven en staan er niet bij stil dat er wel eens iets heel anders aan de hand zou kunnen zijn. Ze beseffen niet dat er bij doktoren en specialisten sprake is van een enorm gebrek aan kennis van het vrouwenlichaam.
,,Begrijp me goed: dat is niet omdat medici niet geïnteresseerd zijn in vrouwen. Ook voor hen is dit kennishiaat een groot probleem. Het komt voort uit het feit dat er bij onderzoeken en studies vrijwel altijd wordt uitgegaan van het lichaam van de man. Wrang genoeg, omdat men de vrouwen wil beschermen, vanwege het softanon drama in de vorige eeuw.
Maar ook , zo wordt er gezegd, omdat onderzoek stabieler verloopt bij de man, want het wordt minder vertroebeld door hormoonschommelingen. Ook bij het testen van medicijnen zie je dat dat meespeelt. Dus er wordt niet alleen bij het stellen van een diagnose vanuit een ‘mannelijke’ invalshoek gekeken; ook de medicijnen die vervolgens worden voorgeschreven zijn niet toegespitst op het vrouwelijk lichaam.”
Antidepressiva per abuis voorgeschreven
Mirjam neemt depressiviteit als voorbeeld. Veel vrouwen kampen met een verstoorde hormoonbalans waardoor zij zich niet goed voelen. Door hen de juiste hormonen voor te schrijven zou die balans hersteld kunnen worden en zouden hun klachten grotendeels kunnen verdwijnen. Maar zo ver komen ze vaak niet.
De verstoring van de hormoonbalans wordt nog te vaak onder de noemer ‘depressie’ geschaard en vervolgens worden er antidepressiva voorgeschreven, aldus de gynaecologen die Mirjam interviewde. Die niet alleen onvoldoende helpen, maar de toestand van de vrouw in kwestie alleen maar verder kunnen verslechteren vanwege de bijwerkingen. Bij de ontwikkeling van antidepressiva is immers ook voornamelijk gekeken naar hoe een mannenlichaam erop reageert. En dat is aanmerkelijk anders dan dat van een vrouw.
,,Dan wordt er dus in feite twee keer een verkeerde afslag genomen: de eerste bij de verkeerde diagnose en de tweede bij het voorschrijven van medicijnen die onvoldoende rekening houden met het vrouwelijk lichaam. Een vrouw die dat overkomt, belandt van de regen in de drup. En dat gebeurt dus nog te vaak”, aldus Mirjam.
Vrouwen zijn anders ziek dan mannen
Voor alle duidelijkheid: het gaat niet alleen om psychische klachten, maar ook om puur lichamelijke klachten die verkeerd worden geïnterpreteerd. ,,Dat symptomen van hartklachten er bij vrouwen heel anders uitzien dan bij mannen, dat wordt steeds bekender. Maar het verschil zit niet alleen daar; net zo goed bij de darmen, het brein van vrouwen, noem het maar op.”
We noemden het al eerder. De verkeerde diagnoses kosten de EU zo’n 750 miljard euro per jaar. Want de behandelingen slaan niet aan, er moet weer wat anders worden geprobeerd, de vrouw in kwestie valt daardoor langer uit of overlijdt zelfs.
Je zou denken dat we eieren voor ons geld kiezen en een heel groot bedrag gaan vrijmaken om beter onderzoek te doen. Maar niets is minder waar. ,,Er is wel bekendheid hoor, ik ben vorig jaar nog gevraagd een lezing te geven bij de EU”, vertelt Mirjam. ,,Toen Care4everybody, die onderzoek had gedaan, daar het bedrag bekendmaakte van die 750 miljard ging er wel even een schokgolf door de zaal. Zelfs de NOS besteedde er aandacht aan. Maar daarna ebt het dan toch om de een of andere reden weer weg. Het lijkt wel alsof de urgentie niet gevoeld wordt. Het beklijft onvoldoende.”
Onlangs gaf minister Pia Dijkstra aan hier toch weer geld voor te gaan vrijmaken. Dus gelukkig erkent zij het probleem.
Zoveel leed, tot euthanasie aan toe
Dit raakt niet alleen vrouwen maar ook mannen, het gaat hier ook om hun moeders, hun vrouwen, hun dochters. Maar erger nog: ook veel vrouwen hebben het niet door. En er zijn echt talloze schrijnende voorbeelden te noemen. Zelfs vrouwen die euthanasie laten plegen omdat ze onverklaarbare pijnen hebben waar niets aan gedaan kan worden omdat de medici niet weten waar het vandaan komt.
,,Het is ongelooflijk belangrijk dat vrouwen leren luisteren naar hun eigen lijf, zich niet meer met een kluitje in het riet laten sturen. Maar ook dat zorgprofessionals vaker zeggen: ‘we weten het niet’. Hiermee beschermen zij zichzelf. Ze hebben het immers niet meegekregen in hun studie.
Een paar cijfers? 80% van alle patiënten met onverklaarbare gezondheidsklachten is vrouw. 75% van alle patiënten met een auto-immuunziekte is vrouw. Vrouwen krijgen twee keer zo vaak de diagnose angststoornissen en depressies als mannen.”
Niet hoog op de agenda
Keiharde cijfers en toch staat dit onderwerp niet hoog op die agenda’s waar het op thuishoort. De Stichting Voices for Women doet er van alles aan om dit te veranderen. ,,We organiseren gratis symposia: ‘Eva is geen Adam’. Ook het eerste ziekenhuis heeft de deuren geopend. Verder zijn we in te huren voor lezingen.
Onze website bevat veel informatie en vrouwen kunnen daar hun verhaal kwijt. We zijn nu nog niet in staat om iedereen persoonlijk antwoord te geven, maar daar wordt aan gewerkt.”
25 mei Nationale Dag van de Vrouwengezondheid
Daarom organiseert Voices for Women op 25 mei in Utrecht de eerste Nationale Dag van de Vrouwengezondheid. Op die dag zullen vrouwen hun stem laten horen, hand in hand met zorgprofessionals, wetenschappers, patiëntenorganisaties en vrouwennetwerken. Het doel van de dag is elkaar ondersteunen, kennis verspreiden en het aanjagen van genderspecifieke zorg. Tijdens het event zijn er lezingen, worden er workshops gegeven en zullen er artiesten optreden. De presentatie is in handen van Bridget Maasland en Tanja Jess.
De tweede week van februari is de kaartverkoop gestart. Tickets koop je hier.
Ik schrijf voor de krant, magazines en allerlei organisaties, altijd op basis van een persoonlijk gesprek of interview waarin ik goed luister en de juiste vragen stel. Zit jij om een goede tekst te springen? Klik hier om contact op te nemen.